TP HCM cần một khung thể chế mạnh hơn, đầy đủ hơn để hình thành siêu đô thị đủ sức dẫn dắt kinh tế cả nước và cạnh tranh ở khu vực
Hôm nay (8-12), Quốc hội sẽ thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98/2023 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM. Đây không chỉ là một văn bản kỹ thuật pháp lý, mà còn là “chìa khóa thể chế” để TP HCM mở ra một giai đoạn bứt phá mới sau khi không gian đô thị – hành chính – kinh tế đã thay đổi mạnh mẽ từ ngày 1-7-2025.
Chọn đúng điểm đột phá
TP HCM đang đứng trước cơ hội lớn để bước vào giai đoạn tăng trưởng mới. Nếu không có khung cơ chế đủ mạnh, những áp lực về hạ tầng, dân số và kinh tế sẽ tiếp tục là rào cản, khiến thành phố khó giữ vai trò dẫn dắt như kỳ vọng. Việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 không phải là đặc quyền dành riêng cho TP HCM, mà là đầu tư thể chế cho sự phát triển chung của cả nước.
PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, thành viên Tổ Công tác tham mưu xây dựng và phát triển Trung tâm Tài chính quốc tế Việt Nam tại TP HCM, nhìn nhận Nghị quyết 98 sau thời gian triển khai đã cho thấy những hiệu ứng tích cực đối với tiến trình cải cách thể chế tại thành phố. Nghị quyết này đang được sửa đổi, bổ sung. Điều quan trọng không nằm ở số lượng cơ chế mới được trao quyền, mà là ở cách thành phố bắt đầu hình thành năng lực thể chế mới với tinh thần dám làm, dám chịu trách nhiệm và dám thử nghiệm những mô hình mà trước đây chưa từng có tiền lệ.
“Việc sửa đổi, bổ sung được kỳ vọng sẽ tạo ra Nghị quyết 98 phiên bản 2.0 với tầm nhìn dành riêng cho một siêu đô thị, củng cố năng lực quản lý để dẫn dắt kinh tế Việt Nam; tạo ra khuôn khổ đầy đủ cho mô hình quản trị đại đô thị tương đương Tokyo, Seoul hay Greater London” – PGS-TS Nguyễn Hữu Huân nhìn nhận.
Theo ông Nguyễn Hữu Huân, Nghị quyết 98 được sửa đổi, bổ sung cũng giúp TP HCM tăng thêm sức cạnh tranh trong bối cảnh mới, thu hút thêm nhiều nhà đầu tư chiến lược cùng tham gia xây dựng siêu đô thị, nhất là nhà đầu tư chiến lược cho trung tâm tài chính quốc tế. TP HCM với khát vọng xây dựng trung tâm tài chính quốc tế trở thành một cực tăng trưởng mới của quốc gia, vì thế cần phải chọn đúng điểm đột phá để không bỏ lỡ cơ hội. Đó chính là việc chủ động bước vào lĩnh vực kinh tế số (on-chain) – nơi tài sản, dòng tiền và các quy trình kinh doanh được vận hành trực tiếp trên hệ chuỗi khối (blockchain).
Liên minh Kinh tế On-chain (GOE Alliance) là một sáng kiến được công bố trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Mùa thu 2025 vừa diễn ra tại TP HCM. Liên minh này sẽ đóng vai trò quan trọng, trở thành cánh cửa an toàn để thu hút các định chế tài chính và blockchain hàng đầu thế giới.
Blockchain và các hạ tầng on-chain đang định hình lại toàn bộ hệ thống tài chính toàn cầu: dòng vốn di chuyển theo thời gian thực, tài sản được số hóa và phân mảnh, thanh toán xuyên biên giới không còn giới hạn; những thị trường hoàn toàn mới được hình thành dựa trên dữ liệu và dự minh bạch…
Không gian đô thị – hành chính – kinh tế tại TP HCM đã thay đổi mạnh mẽ từ ngày 1-7-2025. Ảnh: HOÀNG TRIỀU
Tháo gỡ rào cản thu hút vốn
Ông Đặng Huy Đông, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quy hoạch và Phát triển – Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, phân tích các nhà đầu tư đều dùng đòn bẩy tài chính.
Với một ít vốn mồi khoảng 15%-20% là vốn chủ sở hữu, còn lại họ đều huy động qua các kênh ngân hàng, quỹ đầu tư trái phiếu… Vì vậy, nếu chính sách không phù hợp thì dù nhà đầu tư chiến lược lớn cỡ nào cũng không thể tiếp cận được 80%-85% vốn vay cho các dự án.
Theo ông Đặng Huy Đông, tháo gỡ trình tự thủ tục phê duyệt quy hoạch, phê duyệt dự án, lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu là những chính sách chung để đẩy nhanh tiến độ tất cả các dự án đầu tư công và đầu tư tư nhân tại TP HCM. Giải quyết được rủi ro về hành chính và công vụ sẽ là điều kiện tiên quyết để thành phố thu hút vốn tư nhân, đẩy nhanh tiến độ giải ngân của tất cả dự án, công hay tư.
Bên cạnh đó, TP HCM cần xây dựng chính sách riêng dành cho từng nhóm dự án – đầu tư công, đầu tư tư nhân, kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội và dự án đầu tư kinh doanh của tư nhân. Chính sách cho dự án bất động sản cũng phải khác chính sách cho dự án giao thông, y tế, giáo dục, môi trường…
Chính sách chung tại TP HCM cần theo hướng quy hoạch phê duyệt tổng thể một lần, tạo quy mô gói thầu lớn, có tính chất, đặc điểm như nhau (như dự án metro) để tạo lợi thế và tăng tính hấp dẫn của thị trường, tăng tính cạnh tranh, nhờ đó giảm chi phí. Vì vậy, TP HCM cần được phân thêm thẩm quyền liên quan việc điều chỉnh, phê duyệt các quy hoạch trên địa bàn.
TP HCM cần huy động 8-12 tỉ USD mỗi năm
Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP HCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đặt ra chỉ tiêu trong 5 năm tới, tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 10%-11%/năm; đến năm 2030, GRDP bình quân đầu người đạt khoảng 14.000-15.000 USD; tổng vốn đầu tư xã hội bình quân 5 năm 35%-40% GRDP…
Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, TP HCM dự kiến mỗi năm cần huy động bổ sung 8-12 tỉ USD. Theo tính toán, nguồn lực ngân sách bố trí chi đầu tư phát triển của TP HCM trong giai đoạn 2026-2030 chỉ đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu, chưa đủ sức dẫn dắt phát triển kinh tế – xã hội trên địa bàn nếu không có các giải pháp hiệu quả huy động nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước. Do đó, TP HCM rất cần bổ sung một số khung pháp lý vượt trội để triển khai, nhằm tận dụng cơ hội thu hút đầu tư và giải quyết ngay các điểm nghẽn mang tính cấp bách của thành phố.
Hôm nay, Quốc hội thảo luận về việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98
Hôm nay (8-12), Kỳ họp thứ 10 Quốc hội (QH) khóa XV bước vào tuần làm việc cuối cùng. Trong tuần này, QH sẽ bàn, xem xét, quyết định thông qua nhiều luật, nghị quyết quan trọng.
Ngày 8-12, QH thảo luận ở hội trường về: Dự thảo Nghị quyết của QH sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM; Dự thảo Nghị quyết của QH sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng; sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 170/2024/QH15 về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TP HCM, TP Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa…
Trong ngày, QH cũng sẽ thảo luận về chủ trương đầu tư Dự án xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình; tuyến cao tốc Vinh – Thanh Thủy; việc điều chỉnh nội dung Nghị quyết 94/2015/QH13 về chủ trương đầu tư Cảng Hàng không quốc tế Long Thành.
Ngày 9-12, QH thảo luận ở hội trường về các báo cáo công tác của Chánh án TAND Tối cao, Viện trưởng VKSND Tối cao; công tác phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; công tác phòng chống tham nhũng năm 2025; kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 9.
Ngày 10-12, QH sẽ biểu quyết thông qua các luật: Quản lý thuế (sửa đổi); Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi); Tiết kiệm, chống lãng phí; Quy hoạch (sửa đổi); Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi); Dân số; Phòng bệnh; Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ; An ninh mạng; Bảo vệ bí mật nhà nước (sửa đổi); sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật liên quan đến an ninh, trật tự…
Chiều cùng ngày, QH sẽ biểu quyết thông qua các luật: Thương mại điện tử; Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi); Giáo dục đại học (sửa đổi); Báo chí (sửa đổi); Phòng chống ma túy (sửa đổi); Thi hành án hình sự (sửa đổi); Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Viên chức (sửa đổi); Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ; Công nghệ cao (sửa đổi)…
Ngày 11-12 – ngày làm việc cuối cùng của kỳ họp, QH tiếp tục biểu quyết thông qua các luật: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá; Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công; Sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Kinh doanh bảo hiểm; Đầu tư (sửa đổi); Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn; Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng chống tham nhũng…
Cùng ngày, QH cũng sẽ biểu quyết thông qua các nghị quyết: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15; Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 136/2024/QH15…
Chiều 11-12, QH họp phiên bế mạc và biểu quyết thông qua Nghị quyết Kỳ họp thứ 10.
V.Duẩn – M.Chiến
TS NGUYỄN ĐÌNH CUNG, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương:
Xây dựng bộ tiêu chí để lựa chọn nhà đầu tư chiến lược
TP HCM cần xây dựng và áp dụng bộ tiêu chí định lượng được để lựa chọn nhà đầu tư chiến lược. Các tiêu chí đó có thể bao gồm quy mô đầu tư, năng lực công nghệ, cam kết R&D, tỉ lệ nội địa hóa hoặc số doanh nghiệp vừa và nhỏ liên kết trong chuỗi giá trị, tác động về việc làm, đóng góp ngân sách và chỉ số ESG. Đồng thời, cần thay đổi cách thức lựa chọn từ xin – cho, chấp thuận sang cơ chế đăng ký – đánh giá – công bố công khai.
UBND TP HCM nên giao Sở Tài chính hoặc Ban Quản lý KCX-KCN xây dựng cơ sở dữ liệu nhà đầu tư chiến lược để chủ động mời gọi họ tham gia các dự án trọng điểm phát triển kinh tế – xã hội của thành phố.
TSKH-KTS NGÔ VIẾT NAM SƠN:
Liên kết vùng TP HCM – Đồng Nai
Để nghị quyết mới triển khai thành công thì cần nhìn tổng thể liên kết vùng. Trong đó, sự liên kết giữa TP HCM và Đồng Nai rất cần thiết cho việc phát triển chung. Đây cũng là những đại diện cho tứ giác kinh tế vốn là vùng lõi của vùng đô thị phía Nam, có tiềm lực kinh tế và đóng góp hàng đầu cho quốc gia.
Nhìn rộng hơn, TP HCM liên kết với Đồng Nai sẽ thành tổng thể siêu đô thị hoàn chỉnh, khi có đầy đủ tất cả hạ tầng trọng điểm cần thiết. Theo đó, TP HCM là trung tâm kinh tế – tài chính lớn nhất nước; có cụm cảng biển Thị Vải – Cái Mép – Cần Giờ bề thế; có trung tâm đường sắt Dĩ An – Sóng Thần quy mô. Còn Đồng Nai có sân bay Long Thành lớn nhất nước…
Liên kết 2 tỉnh, thành này sẽ hình thành vùng đô thị rất mạnh, có tất cả những hạ tầng trọng điểm, đủ sức cạnh tranh với các khu đô thị lớn trên thế giới như: Thâm Quyến, Thượng Hải, Tokyo, Bangkok…
