Giáo sư 91 tuổi là người Việt thứ 4 nhận giải thưởng Cống hiến trọn đời châu Á: Từ cậu bé nghèo đến người thầy mẫu mực

Tối ngày 11/9/2025, tại lễ bế mạc Hội nghị Quản lý Bệnh viện châu Á lần thứ 24 do Bộ Y tế Việt Nam phối hợp với Hiệp hội Quản lý Bệnh viện châu Á tổ chức, GS.TS.BS Nguyễn Đình Hối, 91 tuổi, nguyên Hiệu trưởng Đại học Y Dược TP.HCM và Giám đốc đầu tiên của Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, đã được vinh danh với giải thưởng Cống hiến trọn đời (Lifetime Achievement Award).

Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp to lớn của ông đối với sự nghiệp y tế Việt Nam, đồng thời đánh dấu ông là người Việt Nam thứ 4 nhận được giải thưởng uy tín này, sau GS.TS Vũ Văn Đính (2012), bà Vi Nguyệt Hồ (2016) và GS.TS Lê Ngọc Trọng (2019).

Giải thưởng Cống hiến trọn đời là giải thưởng uy tín của hội nghị, sự ghi nhận của Bộ Y tế Việt Nam và Hiệp Hội Quản lý bệnh viện Châu Á đặc biệt dành cho những người có cống hiến quan trọng đối với y tế khu vực châu Á.

Ban tổ chức trao giải thưởng tới đại diện gia đình NGND.GS.TS.BS Nguyễn Đình Hối. Ảnh: MOH

Hành trình vượt khó để trở thành người thầy mẫu mực

Sinh ngày 12/10/1934 tại làng Hồ Thượng, tỉnh Thanh Hóa, GS Nguyễn Đình Hối lớn lên trong một gia đình trí thức nghèo. Cha làm thư ký đạc điền, mẹ buôn bán nhỏ, cuộc sống gia đình ông gặp nhiều khó khăn, đặc biệt trong giai đoạn nạn đói năm 1945 hoành hành. Những ám ảnh tuổi thơ vẫn in đậm trong ký ức của ông. Dù vậy, cậu bé Hối luôn ham học. Năm 6 tuổi, ông theo chị đến trường, đứng ngoài cửa sổ nghe giảng và được thầy giáo gọi vào học, mở ra hành trình tri thức đầy nghị lực.

Ảnh: BV ĐH Y dược TPHCM

Năm 1954, sau khi hòa bình lập lại, chàng trai trẻ đạp xe 2 ngày từ Thanh Hóa ra Hà Nội để thi đại học. Kết quả, ông đỗ vào lớp Sinh Lý Hóa với số điểm cao thứ nhì. Thời ấy chỉ có 3 trường để chọn là Đại học Sư Phạm, Tổng hợp và Y Dược. Ông xin bố mẹ cho theo học Y, để trở thành bác sĩ chữa bệnh cho mẹ và gia đình.

Nhờ suất học bổng 22 đồng và sự kiên trì làm thêm, từ dạy gia sư đến nhiều công việc khác, ông vượt qua khó khăn để tốt nghiệp năm 1960. Tại Bệnh viện Việt Đức, dưới sự dìu dắt của GS Tôn Thất Tùng, ông nhanh chóng trở thành một bác sĩ phẫu thuật tài năng với “bàn tay vàng”, được đồng nghiệp và sinh viên quý mến.

Những cột mốc đáng nhớ trong sự nghiệp

Sự nghiệp của GS Nguyễn Đình Hối là một chuỗi những đóng góp không ngừng nghỉ cho ngành y tế và giáo dục y khoa Việt Nam. Năm 1972, trong bối cảnh chiến tranh khốc liệt, ông dẫn dắt một nhóm sinh viên năm cuối đến Bệnh viện Việt Tiệp (Hải Phòng) để cấp cứu nạn nhân trúng bom B52.

Cùng với các chuyên gia Cuba, ông và đội ngũ thực hiện các ca phẫu thuật phức tạp, từ mổ bụng, xương khớp đến xử lý vết thương sọ não.  “Nhiều nhất là vết thương sọ não do bom bi. Phương pháp mổ thường là gặm xương rộng lấy máu tụ, đặt mảnh xốp màu xanh và chuyển về Thủy Nguyên, cách Hải Phòng 20 km có các bác sĩ trông nom”, vị giáo sư hồi tưởng. Khi lệnh ngừng chiến, tất cả các bác sĩ vui mừng ôm nhau giữa sân bệnh viện và reo hò. Sau đó mọi người giã từ nhau lên đường trở về nơi công tác.

Sau khi du học tại Pháp, GS Hối vào Sài Gòn lập nghiệp, được GS Trương Công Trung, Hiệu trưởng Đại học Y Dược TP.HCM, giao nhiệm vụ phụ trách bộ môn Ngoại tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định. Ông cùng GS Trung đi khắp miền Nam, tổ chức các lớp đào tạo chuyên khoa ngoại cho bác sĩ trẻ tại các bệnh viện tuyến dưới, góp phần nâng cao chất lượng y tế cơ sở.

Từ năm 1993 đến 2007, ông đảm nhận vai trò Hiệu trưởng Đại học Y Dược TP.HCM. Trong giai đoạn này, ông cùng đồng nghiệp biến giấc mơ về một bệnh viện trực thuộc trường y thành hiện thực. Ban đầu là một phòng khám đa khoa được xây dựng nhờ khoản vay không lãi suất từ một doanh nhân, cơ sở này nhanh chóng phát triển thành Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM với quy mô 700 giường bệnh, trở thành mô hình thành công nhất trong đào tạo, khám chữa bệnh và nghiên cứu khoa học.

Dù bận rộn với công việc quản lý, GS Hối vẫn tận tụy với chuyên môn. Ông chủ trì giao ban, duyệt mổ, hướng dẫn sinh viên và bác sĩ trẻ với phương châm: “Mổ phải gọn gàng, sạch sẽ, hạn chế tối thiểu sang chấn và mất máu.”

Ông đã hướng dẫn 23 luận án tiến sĩ, 9 chuyên khoa cấp II, 12 luận văn thạc sĩ, cùng nhiều luận văn khác; chủ biên 10 tập giáo trình, 5 sách chuyên khảo và công bố hơn 70 báo cáo khoa học. Ông còn là Chủ tịch Hội đồng Khoa học Kỹ thuật của trường, Trưởng Trung tâm Phẫu thuật Gan Mật và tham gia nhiều hội thảo y học trong nước và quốc tế.

Vinh danh người bác sĩ tận tụy

Những đóng góp của GS Nguyễn Đình Hối được ghi nhận bằng nhiều danh hiệu và giải thưởng cao quý: Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhì (1985), Huân chương Lao động hạng Nhì (2002, 2009), Danh hiệu Nhà giáo Nhân dân (1996), Giải thưởng Khoa học sáng tạo công nghệ (2006), và Giải thưởng Tôn Thất Tùng (2004). Đến năm 2025, giải thưởng Cống hiến trọn đời là minh chứng cho sự nghiệp lẫy lừng của ông, không chỉ trong lĩnh vực ngoại khoa mà còn trong giáo dục y khoa và quản lý y tế.

Bà Trần Thị Trung Chiến, nguyên Bộ trưởng Y tế, nhận xét GS Hối là một người thầy mẫu mực, nghiêm túc, tận tâm, luôn tạo điều kiện để sinh viên học tốt và thực hành hiệu quả. Ông cũng là người tiên phong đổi mới trong đào tạo, giảng dạy và thực hành, giúp sinh viên trở thành những bác sĩ giỏi về y thuật, thấu hiểu y lý và giàu phẩm chất đạo đức.

Hàng trăm học trò của GS Hối nay đã trở thành những bác sĩ, nhà khoa học, và nhà quản lý xuất sắc. PGS.TS Nguyễn Tấn Cường, một học trò của ông, chia sẻ: “Nhớ ơn thầy, chúng tôi nguyện noi gương thầy phụng sự đất nước, chăm lo cho bệnh nhân và sinh viên.” Cuốn sách Nhà giáo nhân dân, GS.TS.BS Nguyễn Đình Hối – Cuộc đời và sự nghiệp , ra mắt nhân dịp kỷ niệm 40 năm thành lập Đại học Y Dược TP.HCM, là lời tri ân sâu sắc từ đồng nghiệp, học trò và bạn bè dành cho ông.

Ở tuổi 91, GS Nguyễn Đình Hối vẫn là biểu tượng của lòng tận tụy và tinh thần cống hiến. Từ một cậu bé nghèo ở Thanh Hóa, ông đã vượt qua khó khăn để trở thành người thầy mẫu mực, bác sĩ tài năng và nhà quản lý xuất sắc. Giải thưởng Cống hiến trọn đời không chỉ là sự ghi nhận cho những đóng góp của ông mà còn là nguồn cảm hứng cho các thế hệ y bác sĩ tiếp tục phấn đấu vì sức khỏe cộng đồng và sự phát triển của y học Việt Nam.