Trong nỗ lực đảo chiều tình trạng sụt giảm dân số kéo dài, Trung Quốc sẽ áp thuế 13% đối với bao cao su và thuốc tránh thai từ năm 2026, chính thức kết thúc ba thập kỷ miễn thuế cho các sản phẩm kiểm soát sinh sản.
Từ năm 1993, các mặt hàng tránh thai được miễn thuế nhằm phục vụ chính sách kế hoạch hóa gia đình và hỗ trợ thực thi quy định một con. Việc đánh thuế trở lại đánh dấu bước ngoặt quan trọng, khi Trung Quốc chuyển trọng tâm từ hạn chế sinh đẻ sang khuyến khích gia tăng dân số. Bối cảnh này diễn ra trong lúc nước này chứng kiến khủng hoảng nhân khẩu học nghiêm trọng: dân số giảm ba năm liên tiếp và số ca sinh năm 2024 chỉ đạt 9,54 triệu – bằng một nửa so với thời điểm 10 năm trước, khi lệnh “một con” vừa được dỡ bỏ.
Song song với việc tăng thuế sản phẩm tránh thai, Bắc Kinh đưa ra nhiều ưu đãi cho các gia đình trẻ. Luật mới sẽ miễn thuế đối với chi phí chăm sóc trẻ từ nhà trẻ đến mẫu giáo, các khoản đóng góp cho cơ sở chăm sóc người cao tuổi, hỗ trợ người khuyết tật và dịch vụ hôn nhân. Những chính sách này có hiệu lực từ tháng 1/2026, bổ sung cho loạt biện pháp khuyến sinh đã được triển khai như trợ cấp tiền mặt, kéo dài thời gian nghỉ thai sản cho cả cha và mẹ, nâng cấp dịch vụ giữ trẻ hay hạn chế các ca phá thai không cần thiết.
Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng chính sách thuế mới có thể chỉ mang tính biểu tượng. Nhà nhân khẩu học He Yafu từ Viện Nghiên cứu Dân số YuWa nhận định việc bỏ miễn thuế VAT “khó tạo ra tác động đáng kể”, dù nó cho thấy nỗ lực của chính phủ trong việc xây dựng môi trường xã hội thuận lợi hơn cho sinh con. Theo khảo sát của Viện YuWa, chi phí nuôi một đứa trẻ đến 18 tuổi ở Trung Quốc vào khoảng 538.000 nhân dân tệ (76.000 USD), tương đương hơn sáu lần GDP bình quân đầu người – cao hơn nhiều so với Đức hay Nhật Bản. Gánh nặng tài chính, cùng nền kinh tế ảm đạm và thị trường lao động thiếu ổn định, được xem là rào cản lớn nhất khiến các cặp vợ chồng trẻ ngần ngại sinh con.
Trên mạng xã hội Weibo, chính sách tăng giá bao cao su và thuốc tránh thai lập tức gây tranh cãi. Nhiều ý kiến lo ngại chi phí tăng có thể dẫn đến gia tăng các trường hợp mang thai ngoài ý muốn và làm trầm trọng thêm nguy cơ lây nhiễm bệnh qua đường tình dục. Thống kê của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc cho thấy tỷ lệ nhiễm HIV/AIDS đã tăng mạnh, từ 0,37 lên 8,41 ca trên 100.000 người trong giai đoạn 2002–2021, chủ yếu do quan hệ tình dục không an toàn và thiếu giáo dục giới tính.
Một người dùng Weibo đặt câu hỏi: “Nếu không đủ tiền mua bao cao su, làm sao người dân đủ tiền nuôi con?”. Câu hỏi này phản ánh sự hoài nghi rộng rãi về hiệu quả thực sự của chính sách, trong bối cảnh Trung Quốc đang đối mặt bài toán dân số khó nhất trong nhiều thập kỷ qua.
Nguồn: Tổng hợp
