Từ một ngôi nhà cũ kỹ bị bỏ hoang ở vùng quê Thiểm Tây, nữ tiến sĩ ngành kiến trúc Trung Quốc đã biến căn nhà tuổi thơ thành một công trình xanh hiện đại và tiết kiệm năng lượng.
Từ giấc mơ tuổi thơ đến ý tưởng tái sinh căn nhà cũ
Sinh ra trong một ngôi làng nhỏ thuộc huyện Vị Nam, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, Vương Di Quỳnh theo cha mẹ lên thành phố từ năm 6 tuổi. Sau đó, cô thi đậu vào Đại học Kiến trúc và Công nghệ Tây An, rồi tiếp tục học lên tiến sĩ. Dù sống xa quê nhiều năm, hình ảnh căn nhà tuổi thơ bỏ hoang vẫn luôn đọng lại trong tâm trí cô.
Năm 2020, trong quá trình tham gia đề tài nghiên cứu “Phủ xanh quê hương”, Vương Di Quỳnh bất chợt nảy ra ý tưởng “hồi sinh” căn nhà cũ. Đúng lúc ấy, cha cô – người đã sắp nghỉ hưu – cũng mong muốn “bỏ phố về quê” để dưỡng già. Ý tưởng này của Vương Di Quỳnh được giảng viên hướng dẫn của đồng ý và trở thành một phần trong nghiên cứu thực tiễn của cô.
Ngay sau đó, Vương Di Quỳnh cùng nhóm bạn trở về quê khảo sát tình trạng ngôi nhà. Công trình này đã xuống cấp nghiêm trọng, ẩm thấp, thiếu sáng và hầu như không còn giá trị sử dụng. Nhóm bạn quyết định lập bản kế hoạch cải tạo toàn diện, hướng đến một ngôi nhà “thông minh”, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường.
Ban đầu, thiết kế đề xuất khá tham vọng với hệ thống điện mặt trời, vật liệu xanh và công nghệ tự động hóa. Tuy nhiên, khi giá thi công được đưa ra là hơn 1 triệu NDT (hơn 3,6 tỷ đồng), họ nhận ra chi phí vượt quá khả năng. Vì vậy, cả nhóm buộc phải cắt giảm vật liệu cao cấp, thay bằng những lựa chọn bền nhưng tiết kiệm hơn.
Công việc được khởi động lại trong điều kiện hạn chế, nhưng tiến độ nhanh hơn nhờ sự hỗ trợ của chính gia đình Vương Di Quỳnh. Được cha mẹ và hàng xóm góp sức, dự án của cô dần được thành hình.
Để tiết kiệm chi phí, ban đầu nhóm không tráng xi bên ngoài tường gạch. Tuy nhiên, điều này khiến ngôi nhà mất đi tính thẩm mỹ. Sau nhiều lần bàn bạc, Vương Di Quỳnh nảy ra ý tưởng lắp xen kẽ những tấm kính trong suốt vào mảng tường thô. Thiết kế vừa giúp không gian sáng sủa hơn, vừa tạo điểm nhấn hiện đại cho công trình.
Phần mái được cải tạo để tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên, trong khi cấu trúc bên trong được thiết kế lại theo nguyên tắc tối giản. Một khoang cách nhiệt hình chữ C được bố trí khéo léo để giữ ổn định nhiệt độ trong nhà. Ngoài ra, nhóm sử dụng vật liệu “thay đổi pha” – có khả năng hấp thụ hoặc giải phóng năng lượng nhiệt khi nhiệt độ biến đổi – giúp giảm thiểu nhu cầu dùng điều hòa.
Trên mái nhà, 18 tấm pin năng lượng mặt trời được lắp đặt, tạo ra công suất tối đa 18 kWh mỗi ngày trong điều kiện nắng tốt. Hệ thống này đủ cung cấp điện cho cả căn nhà, giúp gần như không tốn chi phí điện hàng tháng. Song song đó, một hệ thống xử lý nước thải và tái sử dụng nước sinh hoạt được tích hợp, hoàn thiện mô hình ngôi nhà “xanh – sạch – tự chủ năng lượng”.
“Quả ngọt” sau một năm miệt mài
Sau hơn một năm thi công, căn nhà cũ gần 1.000m² với sân, cổng, nhà chính và nhà phụ đã “lột xác” thành biệt thự hiện đại. Dù tổng diện tích xây dựng chỉ 270m², công trình vẫn giữ được bố cục truyền thống của nếp nhà nông thôn, kết hợp hài hòa giữa cũ và mới.
Theo chia sẻ, tổng chi phí hoàn thiện dừng lại ở mức 400.000 NDT (hơn 1,4 tỷ đồng). Khi ngôi nhà hoàn thiện, Vương Di Quỳnh đã trao lại cho cha mình như món quà nghỉ hưu đầy ý nghĩa.
“Điều tôi mong muốn không chỉ là một mái nhà mới, mà còn là cách để người dân quê tôi thấy rằng họ có thể sống hiện đại mà vẫn tiết kiệm, thân thiện với môi trường,” cô chia sẻ.
Năm 2023, dự án của Vương Di Quỳnh và nhóm bạn được vinh danh với Giải thưởng Kiến trúc Quốc tế A+, ghi nhận nỗ lực trong việc kết hợp công nghệ xanh và bảo tồn giá trị truyền thống. Thành công của cô không chỉ dừng lại ở một công trình đẹp mắt, mà còn truyền cảm hứng về lối sống bền vững, thúc đẩy phát triển “kiến trúc xanh” tại các vùng nông thôn Trung Quốc.
“Tôi hy vọng ngôi nhà này sẽ là khởi đầu cho nhiều công trình xanh khác ở quê hương mình. Chúng ta có thể hồi sinh nông thôn, không chỉ bằng ký ức, mà bằng chính hành động và tri thức của thế hệ trẻ,” Vương Di Quỳnh nói.
(Theo Zhihu)
