Theo bà Phạm Chi Lan, rất cần đánh giá đúng mức độ đóng góp cũng như hiệu quả của từng nhóm trong khu vực doanh nghiệp tư nhân để có thể thiết kế khung khổ chính sách, hoặc đưa ra các biện pháp thúc đẩy sự phát triển một cách phù hợp.
Chuyên gia Phạm Chi Lan
Chia sẻ tại Tọa đàm chuyên đề về Phương pháp Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI 2.0 diễn ra chiều ngày 11/9 tại Hà Nội, bà Phạm Chi Lan – nguyên Phó Chủ tịch VCCI đánh giá, gần đây, Việt Nam đã có cách nhìn mới, ứng xử mới với các doanh nghiệp lớn từ Nghị quyết 68, khi lần đầu tiên Chính phủ chủ động mời các doanh nghiệp lớn, tập đoàn lớn bàn về việc tham gia vào các dự án đầu tư công lớn của Nhà nước. Trước đây, hầu như các dự án đó chỉ dành cho doanh nghiệp nhà nước và nhà đầu tư nước ngoài, thì nay Chính phủ đã mời khu vực tư nhân tham gia vào.
“Nghị quyết cũng đã xác định khu vực tư nhân là một động lực quan trọng nhất trong phát triển. Giờ chúng ta nhìn nhận như vậy, tôi rất mừng” – chuyên gia này bộc bạch.
Ngay cả các quốc gia hùng mạnh nhất như Mỹ, Nhật Bản, các nước châu Âu… thì doanh nghiệp vừa và nhỏ đều chiếm hơn 90%, nhưng lực lượng doanh nghiệp lớn là lực lượng dẫn dắt vô cùng quan trọng. Các quốc gia châu Á vươn lên thành nước giàu nếu không có doanh nghiệp lớn, chỉ toàn doanh nghiệp nhỏ và vừa thì ai dẫn dắt? – bà Lan đặt câu hỏi. Nên cần có những doanh nghiệp tư nhân đủ lớn để làm nòng cốt, làm tiên phong, làm “đầu đàn”.
Song, bà Phạm Chi Lan cũng chia sẻ, bản thân bà vẫn còn băn khoăn về cách đánh giá khu vực tư nhân trong nước, khi thống kê cho rằng khu vực này so với đầu tư nước ngoài và so với khu vực nhà nước, thì năng suất lao động thấp hơn, hiệu quả thấp hơn.
Nguyên lãnh đạo VCCI cho rằng, khu vực doanh nghiệp nhà nước sau khi tiến hành cổ phần hóa, giờ hầu như chỉ còn lại doanh nghiệp lớn, nhà đầu tư nước ngoài cũng hầu hết cũng là doanh nghiệp lớn, trong khi doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có tới 900.000 doanh nghiệp và 98% là nhỏ và vừa, chia bình quân ra mà kết luận khu vực tư nhân Việt Nam hiệu quả thấp, năng suất thấp là không hợp lý.
Bà Phạm Chi Lan cũng đề xuất, khi xây dựng các chỉ số thành phần cho báo cáo, nếu có thể được, nhóm nghiên cứu nên làm việc thêm với Cục Thống kê, để các thống kê sau này có sự phân định cụ thể các loại hình ngay cả trong cùng nhóm doanh nghiệp tư nhân. Khi Chính phủ có chính sách hỗ trợ riêng đối với từng đối tượng doanh nghiệp (lớn, nhỏ và vừa, hộ kinh doanh), sẽ cần những điều tra, đánh giá chi tiết hơn hiệu quả của từng nhóm này.
“Tôi rất không đồng tình với cách chia đều để đánh giá hiệu quả về năng suất lao động. Ví dụ tính bà Thảo Vietjet (bà Nguyễn Thị Phương Thảo – Chủ tịch Hàng Không Vietjet) chung với hàng loạt các doanh nghiệp nhỏ và vừa khác cộng lại chia ra, rồi xem hiệu quả, thì không thể đánh giá được” – bà Lan nhấn mạnh và cho rằng, khi các địa phương đã phân biệt ra các loại hình doanh nghiệp khác nhau rồi, thì cũng nên có những con số thống kê để thể hiện chính xác hơn hiệu quả, những đóng góp của từng nhóm doanh nghiệp trong khối tư nhân.
Có thể xét về đóng góp vào ngân sách, thì doanh nghiệp lớn đóng nhiều, nhưng về xã hội, về công ăn việc làm, khu vực hộ kinh doanh lại đóng góp rất lớn, hoặc doanh nghiệp vừa và nhỏ lại là động lực rất quan trọng. Theo đó, ưu tiên chính sách sau này cũng phải xem nhiều góc độ, chính quyền cũng cần có cách vận động hoặc có chính sách cụ thể hơn với từng khu vực doanh nghiệp.
