Dự án chuyển đổi tài sản mã hoá đầu tiên tại Việt Nam chính thức được cấp phép thử nghiệm tại Đà Nẵng

Cụ thể, UBND Thành phố Đà Nẵng quyết định phê duyệt thử nghiệm có kiểm soát có thời hạn đối với giải pháp công nghệ mới “Phần mềm Basal Pay: Ứng dụng công nghệ Blockchain trong việc trao đổi tài sản mã hóa và tín pháp định, tuân thủ quy định Travel Rule, tăng cường tính minh bạch cho tài sản mã hóa, đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách Xám của FATF” của Công ty Cổ phần AlphaTrue Solutions.

Lộ trình thử nghiệm kéo dài 36 tháng, gồm năm giai đoạn từ xây dựng nền tảng, vận hành giới hạn, mở rộng quy mô, đánh giá đến triển khai chính thức. Toàn bộ quá trình được Sở Khoa học và Công nghệ cùng chính quyền TP. Đà Nẵng giám sát, nhằm bảo đảm tuân thủ pháp lý và đánh giá khả năng tích hợp blockchain với hệ thống tài chính truyền thống.

Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam, một giải pháp được thiết kế tích hợp chuẩn Travel Rule của Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính (FATF) được triển khai trong hành lang pháp lý rõ ràng, tuân thủ các yêu cầu quốc tế về minh bạch giao dịch và phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố (AML/CFT).

Basal Pay do Công ty Cổ phần (CTCP) AlphaTrue Solutions phát triển, nhằm giải quyết điểm nghẽn trong giao dịch quy đổi của khách nước ngoài. Thay vì qua nhiều lớp trung gian, người dùng có thể chuyển đổi trực tiếp tài sản mã hóa sang tiền pháp định và ngược lại chỉ trong vài giây, với chi phí thấp hơn khoảng 30% so với phương thức truyền thống. Dự án được xây dựng trên nền tảng blockchain và tích hợp cơ chế Travel Rule: yêu cầu thu thập, truyền tải thông tin định danh của cả người gửi và người nhận khi giao dịch, đồng thời lưu trữ tối thiểu 5 năm, giúp tăng hiệu quả cho người dùng và hỗ trợ cơ quan quản lý giám sát rủi ro.

Theo Tổng cục Thống kê, trong bảy tháng đầu 2025, Đà Nẵng đón gần 11 triệu lượt khách lưu trú với doanh thu dịch vụ ước đạt 18.000 tỷ đồng. Việc UBND TP. Đà Nẵng cấp phép cho Basal Pay tham gia sandbox diễn ra trong bối cảnh thành phố đang triển khai Nghị quyết 29-NQ/TU (tháng 4/2025), trong đó nhấn mạnh thử nghiệm có kiểm soát các mô hình mới như tài sản số, dịch vụ tài chính số để thu hút quỹ đầu tư và doanh nghiệp khởi nghiệp tài chính.

Song song, Nghị quyết 222/2025/QH15 của Quốc hội (có hiệu lực từ 1/9/2025) xác định Đà Nẵng là một trong hai địa phương được lựa chọn để xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam với cơ chế, chính sách đặc thù. Trong bối cảnh đó, Basal Pay không chỉ là một dự án công nghệ mà còn phản ánh sự gắn kết giữa định hướng phát triển của địa phương và chiến lược quốc gia.

Việt Nam hiện nằm trong nhóm quốc gia có thị trường tài sản mã hoá sôi động nhất thế giới. Theo dữ liệu Chainalysis, Việt Nam đứng thứ 5 toàn cầu về mức độ sử dụng tài sản mã hoá, với hơn 17 triệu người dùng. Tuy nhiên, phần lớn hoạt động diễn ra trong “vùng xám pháp lý”, chưa có cơ chế giám sát rõ ràng, tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền, lừa đảo và thất thu ngân sách. Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát được coi là công cụ cần thiết: vừa cho phép thử nghiệm công nghệ mới, vừa bảo đảm quản lý trong phạm vi được giám sát chặt chẽ.

Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, đồng thời là Giám đốc dự án, CTCP AlphaTrue Solutions, nhận định: “Basal Pay được kỳ vọng là bước đi tiên phong để Việt Nam chứng minh năng lực tuân thủ AML/CFT, qua đó củng cố minh bạch tài chính và tạo tiền đề thoát khỏi danh sách xám của FATF”.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy sandbox vừa giúp kiểm soát rủi ro, vừa thu hút dòng vốn quy mô lớn. Tại Singapore, tổng vốn đầu tư fintech năm 2024 đạt 1,3 tỷ USD, trong đó mảng tài sản mã hoá chiếm 267 triệu USD (KPMG Pulse of Fintech H2’24 ). Tại Thái Lan, báo cáo tháng 12/2024 của SEC ghi nhận giá trị giao dịch bình quân ngày gần 128 triệu USD, với khoảng 265.000 tài khoản hoạt động, phản ánh lợi ích của khung thử nghiệm có giám sát đối với thị trường nội địa.

Đối với Việt Nam, sức ép từ việc bị đưa vào danh sách xám FATF càng làm cho sandbox trở nên cấp thiết. Theo IMF, khi một quốc gia rơi vào danh sách này, FDI có thể giảm trung bình 3% GDP, còn các dòng vốn đầu tư khác giảm tới 3,6% GDP. SWIFT ghi nhận số ngân hàng đại lý tại các nước bị giám sát giảm gần 50%. Trường hợp Pakistan là minh chứng rõ ràng: trong giai đoạn 2008-2019, quốc gia này thiệt hại lũy kế khoảng 38 tỷ USD. Trong bối cảnh đó, Basal Pay được xem như một bài kiểm chứng, cung cấp dữ liệu thực tiễn giúp Việt Nam củng cố uy tín trong quá trình hội nhập tài chính toàn cầu.

Ông Lê Anh Quốc, Giám đốc điều hành CTCP AlphaTrue Solutions, cho biết Basal Pay được thiết kế với ba tầng định danh, cơ chế tự động truyền dữ liệu giao dịch theo chuẩn Travel Rule tới các đơn vị tiếp nhận và lưu trữ thông tin trong 5 năm, đáp ứng yêu cầu giám sát. “Chúng tôi mong muốn Basal Pay trở thành hình mẫu về cách doanh nghiệp Việt Nam có thể làm chủ công nghệ và tuân thủ chuẩn mực quốc tế ngay từ giai đoạn thử nghiệm”, ông Quốc chia sẻ.

Bà Phan Thị Ngân, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần OneFin Việt Nam – đối tác công nghệ của AlphaTrue Solutions, nhận định Basal Pay sẽ giúp nâng cao trải nghiệm của du khách quốc tế tại Việt Nam. Dự án sẽ giúp thúc đẩy chuyển đổi số, góp phần giảm bớt khó khăn trong thanh toán xuyên biên giới, hỗ trợ cơ quan quản lý trong giám sát và xây dựng hệ sinh thái tài chính hiện đại, bền vững.

Basal Pay không chỉ cung cấp dữ liệu thực nghiệm để cơ quan quản lý tham khảo trong quá trình xây dựng khung pháp lý cho tài sản mã hoá, mà còn phản ánh nỗ lực của Việt Nam trong việc từng bước thực thi Khuyến nghị số 15 của FATF. Thực tế, báo cáo tháng 6/2025 của FATF cho thấy chỉ 29% trong số 138 quốc gia được đánh giá đạt mức tuân thủ đầy đủ hoặc cơ bản, cho thấy đây là thách thức chung toàn cầu.

Do đó, việc thử nghiệm Basal Pay cũng mang ý nghĩa chiến lược đối với an ninh tài chính quốc gia. Nếu vận hành hiệu quả, dự án có thể hỗ trợ giảm rủi ro dòng vốn bất hợp pháp, đồng thời tạo tiền đề cho sự phát triển của các mô hình thanh toán số an toàn và bền vững tại Việt Nam.